Τελικά τί είναι αυτό το περίφημο παπικό αλάθητο? Τα 7+2 σημεία

Ο Παπικός Θρόνος στον Καθεδρικό Ναό της Ρώμης San Giovanni in Laterano, αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στους Αγίους Ιωάννη Πρόδρομο και Ιωάννη Θεολόγο

Το Αλάθητο της Εκκλησίας είναι η πεποίθηση ότι το Άγιο Πνεύμα δεν θα επιτρέψει στην Εκκλησία να κάνει λάθος όσον αφορά την πίστη της. Η Εκκλησία διδάσκει ότι ο Ιησούς Χριστός, ο Λόγος που έγινε Σάρκα (Ιω 1,14) είναι η πηγή της Θείας Αποκάλυψης. Η Β’ Σύνοδος του Βατικανού τονίζει ότι  ο Ιησούς τελειοποίησε την αποκάλυψη, δηλαδή την φανέρωση του Θεού στους ανθρώπους, ολοκληρώνοντάς την μέσα από την αποστολή Του με το να είναι ο ίδιος παρών και να φανερώνεται ανάμεσά μας: μέσα από τα λόγια και τις πράξεις του, μέσα από τα σημεία και τα θαύματά του, και κυρίως μέσα από το θάνατο και την ένδοξη ανάστασή του από τους νεκρούς, και τέλος, αποστέλλοντας το Πνεύμα της αλήθειας. (DV4). Το περιεχόμενο της θείας αποκάλυψης του Χριστού λέγεται Παρακαταθήκη της Πίστης, και βρίσκεται μέσα στην Αγία Γραφή και την Ιερή Παράδοση.

Η Ιερή Παράδοση είναι παλαιότερη της Καινής Διαθήκης, αφού είναι μέσα στις χριστιανικές κοινότητες που γράφτηκαν τα Ευαγγέλια και για αυτό το λόγο «πάνε πακέτο».  Μέσα στην Αγία Γραφή και την Ιερή Παράδοση βρίσκεται η θεία Αποκάλυψη. Η αποκάλυψη του Θεού ολοκληρώθηκε με τον θάνατο του τελευταίου Αποστόλου, του Ιωάννη. Μετά από αυτό το γεγονός, δεν υπάρχει κάτι καινούργιο που να μας φανερώσει ο Κύριος. Έτσι, εμείς σήμερα, έχουμε ακριβώς την ίδια πίστη με αυτή των Αποστόλων και των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων. Μέσα στην Εκκλησία, είμαστε όλοι καλεσμένοι να ακούσουμε, να βιώσουμε, να μοιραστούμε και να μεταδώσουμε το αυθεντικό μήνυμα της αγάπης και λύτρωσης του Θεού. Είμαστε επίσης καλεσμένοι να διαφυλάξουμε αυτή την πίστη, ανόθευτη όπως μας μεταδόθηκε, χωρίς εκπτώσεις αλλά και χωρίς σάλτσες, με σκοπό να έχουν όλες οι γενιές την δυνατότητα να γνωρίσουν το μήνυμα του Ιησού όπως είναι, με σκοπό να το βιώσουμε ορθόδοξα.

Κάθε φορά που κάποιος θεολόγος ή ομάδα, διδάσκει κάτι διαφορετικό από αυτό που μας παρέδωσε ο Ιησούς και οι απόστολοι,  κάτι διαφορετικό από αυτό που μας μεταδίδει η Εκκλησία, τότε μιλάμε για αίρεση.

Έτσι λοιπόν συγκαλούνται οι Οικουμενικές Σύνοδοι που δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να επικυρώνουν την θεία Αποκάλυψη μέσα από δόγματα για θέματα που μέχρι εκείνη την συγκεκριμένη χρονική περίοδο δεν είχαν ερμηνευθεί διαφορετικά/λανθασμένα.  Αυτό είναι το αλάθητο της Εκκλησίας που εκφράζεται μέσα από τις Οικουμενικές Συνόδους. Υπάρχει και το Αλάθητο του Πάπα, μια ειδική αποστολή και υπηρεσία μέσα στην Εκκλησία, την οποία ο Ιησούς Χριστός έδωσε μόνο στον Απόστολο Πέτρο και τους διαδόχους του.

Όποιος διαβάζει την Καινή Διαθήκη βλέπει ξεκάθαρα ότι ο Ιησούς αναθέτει μόνο στον Απόστολο Πέτρο κάποια καθήκοντα (Μτ 16,18 Ιω1,42 Μκ3,16 Λκ10,16 Πρ15,18 Μτ10,2) τα οποία του δίνουν ξεκάθαρα έναν ηγετικό ρόλο ανάμεσα στους 12 Αποστόλους και όχι απλά ένα πρωτείο τιμής.
Έτσι, όταν ο Επίσκοπος Ρώμης μιλώντας από καθέδρας, δηλαδή ως ποιμένας και διδάσκαλος όλων των χριστιανών χάρη στην αποστολική του εξουσία, κηρύσσει ότι μια διδασκαλία που σχετίζεται με την πίστη ή την ηθική, πρέπει να γίνει αποδεκτή από όλη την Εκκλησία, τότε θεωρούμε ότι είναι αλάθητος. Με αυτή την φόρμουλα η Α’ Οικουμενική Σύνοδος του Βατικανού (1870) ανακήρυξε σε δόγμα το παπικό αλάθητο.

Όπως τόνισε ο πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ το 2005, από τους κορυφαίους εκπροσώπους της δογματικής θεολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο, ο πάπας δεν είναι μάντης, είναι αλάθητος σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις.

Και αυτές οι σπάνιες περιπτώσεις όπου οι Πάπες έκαναν χρήση του αλάθητου, είναι οι εξής:

1. Τόμος προς Φλαβιανό του Πάπα Λέοντα Α (449) που μιλάει για τις δύο φύσεις του Χριστού, και ο οποίος έγινε πανηγυρικά αποδεκτός από την Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας. Τότε όλοι οι συνοδικοί πατέρες αναφώνησαν ότι ο Πέτρος μιλάει με το στόμα του πάπα Λέοντα.
2. Επιστολή του Πάπα Αγάθωνα (680) για τις δύο θελήσεις του Χριστού, που έγινε πανηγυρικά αποδεκτή από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης.
3. Benedictus Deus, του Πάπα Βενέδικτου ΙΒ’ (1336) για την μακάρια όραση πριν την τελική κρίση.
4. Cum occasione, του Πάπα Ιννοκέντιου Ι’, (1653), που καταδικάζει ως αιρετικές 5 προτάσεις του Γιανσενισμού
5. Auctorem fidei, του Πάπα Πίου ΣΤ’ (1794), που καταδικάζει 7 προτάσεις των Γιανσενιστών στη Σύνοδο της Πιστόιας ως αιρετικές.
6. Ineffabilis Deus, του Πάπα Πίου Θ’ (1854), που ανακηρύσσει δόγμα την Αμίαντη Σύλληψη της Θεοτόκου.
7. Munificentissimus Deus, του Πάπα Πίου ΙΒ’ (1950) που ανακηρύσσει δόγμα την Μετάσταση της Θεοτόκου στους ουρανούς.

Ειδικά στα δύο τελευταία η χρήση του παπικού αλάθητου είναι αποδεκτή από όλους. Ορισμένοι θεολόγοι και ιστορικοί θεωρούν και τις δύο παρακάτω πράξεις ως εκφράσεις του παπικού αλάθητου.

1. Unam Sanctam, του Πάπα ΒονιφάτιουΗ’, (1302) σχετικά με το παπικό πρωτείο.
2. Cantate Domino, του Πάπα Ευγένιου Δ’, (1441) σχετικά με το ότι εκτός εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις βλέπουμε ότι κάθε φορά που οι πάπες μίλησαν ex cathedra, δεν είπαν κάτι καινούργιο, αλλά απλά κήρυξαν ως δόγμα, αλήθειες που περιέχονται στην Παρακαταθήκη της Πίστης και ήταν γνωστές, με σκοπό να τονώσουν την πίστη της Εκκλησίας.

Σε καμία περίπτωση το παπικό αλάθητο δεν σημαίνει ότι ο πάπας είναι αναμάρτητος ή ότι δεν κάνει ποτέ λάθη. Για παράδειγμα οι εγκύκλιοι και γενικότερα τα γραπτά των Παπών δεν είναι αλάθητα. Όταν ο Πάπας ανακηρύσσει αγίους, δεν είναι αλάθητος. Το παπικό αλάθητο και το αλάθητο των Οικουμενικών Συνόδων αλληλοσυμπληρώνονται και ο πάπας δεν μπορεί να πει κάτι που πάει ενάντια στις Οικουμενικές Συνόδους και το αντίστροφο.

Υπήρξαν και αιρετικοί πάπες που καταδικάστηκαν στο παρελθόν αλλά ποτέ δεν μίλησαν ex cathedra. Ο πάπας Ονώριος Α΄(625-638) καταδικάστηκε ως αιρετικός μετά το θάνατό του από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (681) επειδή πίστευε στην αίρεση του μονοθελητισμού. Η ίδια Σύνοδος όπως είδαμε παραπάνω εκθείασε τον Πάπα Αγάθωνα.

Σχετικά άρθρα:

Οι σκληροπυρηνικοί Ορθόδοξοι παραδέχονται οτι είναι λάθος απέναντι στον Πάπα Ρώμης!

 "Ω ΘΕΙΩΤΑΤΗ ΤΩΝ ΟΛΩΝ ΚΕΦΑΛΩΝ ΚΕΦΑΛΗ"

Περί Πρωτείου και Αλάθητου του Πάπα

 Περαιτέρω διευκρινίσεις για το Παπικό αλάθητο