Χαιρετισμός τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου πρός τήν Ἀντιπροσωπείαν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης ἐπί τῇ Θρονικῇ Ἑορτῇ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου (30 Νοεμβρίου 2013)
Σεβασμιώτατε καί ἀγαπητέ ἐν Χριστῷ Καρδινάλιε κύριε Kurt Koch, Πρόεδρε τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου ἐπί τῆς προωθήσεως τῆς ἑνότητος τῶν χριστιανῶν, καί λοιπά μέλη τῆς τιμίας Ἀντιπροσωπείας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, τιμιώτατοι ἐκπρόσωποι τῆς Αὐτοῦ Ἁγιότητος τοῦ ἀδελφοῦ Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου,
Ἰδού ἐφέστηκε καί ἐφέτος ἡ μεγάλη ἑορτή τοῦ Ἁγίου Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἀδελφοῦ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, τήν ὁποίαν ἀπό δεκαετιῶν ἑορτάζομεν ἀπό κοινοῦ διά τῆς συμμετοχῆς προσφιλῶν ἐκπροσώπων ἐκ Ρώμης. Ἑορτάζοντες σήμερον τήν ἱεράν μνήμην τοῦ προστάτου ἡμῶν Ἁγίου, ἐκφράζομεν ἐν δοξολογίᾳ τοῦ Ὀνόματος τοῦ Κυρίου τήν χαράν ἡμῶν διότι διά τῶν εὐχῶν καί τῆς πρεσβείας αὐτοῦ ἠνδρώθη ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί ἐμεγαλύνθη, ἐδιώχθη καί ἐπέζησε, καί ὑπάρχει ζῶσα καί μαρτυροῦσα τῇ ἀληθείᾳ μέχρι σήμερον. Ἡ μικρά ζύμη τῶν ὀλίγων πρώτων πιστῶν διά τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐζύμωσε πλῆθος προσώπων καί λαῶν καί ἐκαλλιέργησεν εἰς βάθος καί πλάτος, εἰς βορρᾶν καί νότον, εἰς ἀνατολήν καί δύσιν, τό φύραμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μαρτυρίας, ἀληθείας καί παραδόσεως.
Ἐν τοιαύτῃ ἀτμοσφαίρᾳ χαρᾶς καί εὐγνωμοσύνης εὑρισκόμενοι, αἰσθανόμεθα ἐντόνως τήν ἀδελφικήν ἀγάπην τοῦ ἀποστολέως Ὑμῶν, Σεβασμιώτατε, Ἁγιωτάτου πεφιλημένου ἀδελφοῦ Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου, καί εὐχαριστοῦμεν ὑμῖν ὅλως ἰδιαιτέρως διότι προσήλθετε ἵνα συνεορτάσητε καί συγχαρῆτε μετά πάντων ἡμῶν.
Ἰδιαιτέρως, ἐκφράζομεν τήν χαράν καί εὐφροσύνην καί τήν ἐν ἐλπίσι χρησταῖς προσδοκίαν ἡμῶν καί τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅτι ἡ ἐκλογή καί κατάστασις εἰς τόν Θρόνον τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Φραγκίσκου, εἰς διαδοχήν τοῦ πολιοῦ ἐν σοφίᾳ καί συνέσει μύστου τῆς θεολογίας καί τῶν γραμμάτων, Πάπα Βενεδίκτου τοῦ ΙϚ΄, θά ἀποτελέσῃ νέον ἔναυσμα διά τήν ἀπό κοινοῦ πορείαν τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἡμῶν πρός τόν κόσμον, ἵνα ἀναλάβωμεν κοινωνικάς καί ἠθικάς πρωτοβουλίας, εἰς ἀνακούφισιν τοῦ πάσχοντος ὑπό παντοειδῶν κρίσεων ἐπί τῆς παγκοσμίου σκηνῆς ἀνθρώπου. Τάς προσδοκίας καί τά αἰσθήματα ἡμῶν ταῦτα ἐξεφράσαμεν ἤδη πρός τήν Αὐτοῦ Ἁγιότητα κατά τήν ἡμέραν τῆς ἐνθρονίσεως Αὐτῆς, διαδηλώσαντες τήν προθυμίαν καί ἑτοιμότητα ἡμῶν εἰς συνεργασίαν εἰς πάντας τούς τομεῖς.
Ἡ ἑορτή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, διαδόχους τῶν ὁποίων κατέστησεν ἡμᾶς ἡ Χάρις τοῦ πανοικτίρμονος Θεοῦ, ἀποτελεῖ, ἐξ ἑτέρου, πηγήν παραμυθίας ἐν ταῖς θλίψεσι καί ταῖς δοκιμασίαις τοῦ βίου, ἀλλά καί ἀφορμήν ἐντονωτέρας περισκέψεως καί ἐνδοσκοπήσεως, ἐπί τῷ σκοπῷ τῆς εὐκρινεστέρας ἀντιλήψεως καί ἐν πνευματικῇ νηφαλιότητι ἐκτιμήσεως τῶν περί τήν ποιμαντικήν, ἐκκλησιαστικήν καί ἐν γένει ὀφειλετικήν εὐθύνην ἐν τῷ συγχρόνῳ παγκοσμίῳ γίγνεσθαι τῆς Ἐκκλησίας πραγμάτων.
Ἐνώπιον τῆς εὐθύνης ἡμῶν ταύτης, τά ἀδελφικά ἡμῶν αἰσθήματα διαποτίζει ποιά τις θλίψις, προερχομένη ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι δέν ἔχομεν κατορθώσει ἀκόμη νά ἐσθίωμεν ἐκ τοῦ ἑνός Ἄρτου καί νά πίνωμεν ἐκ τοῦ ἑνός Ἁγίου Ποτηρίου, ἵνα κατά τόν Ἀπόστολον ἕν σῶμα οἱ πολλοί ὦμεν. (πρβλ. Α΄ Κορ. ι΄, 17). Εἰλικρινῶς, βιοῦμεν ὀντολογικῶς καί ὑπαρξιακῶς ἐντόνως τήν λύπην τοῦ πνευματικοῦ τούτου χωρισμοῦ, ὡς τοῦ πλέον ἐπωδύνου παντός ἄλλου χωρισμοῦ.
Πρός ὑπέρβασιν τῶν ἐν προκειμένῳ δυσχερειῶν καί ἐπίτευξιν τῆς ποθητῆς ἑνότητος τῶν πάντων ἐν Χριστῷ, ἀφ᾿ ἑνός μέν προσευχόμεθα ἐκ βαθέων πρός τόν Θεόν, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ διεξάγομεν ἐν ἀμοιβαίᾳ εἰλικρινείᾳ διάλογον ἀγάπης καί ἀληθείας, ἤτοι τόν Θεολογικόν μεταξύ ἡμῶν Διάλογον. Θεωροῦμεν ἐξόχως σημαντικήν καί ἀποφασιστικήν διά πολλά, τήν ἀρχομένην νέαν διαλογικήν περίοδον, τήν ὁποίαν καλούμεθα νά ἀξιοποιήσωμεν ἀγαπητικῶς, καί «ἐν τῇ ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας διά Πνεύματος εἰς φιλαδελφίαν ἀνυπόκριτον» (Α΄ Πέτρ. α΄, 22). Διό καί κρίνομεν ὡς ἀπολύτως ἀναγκαίαν τήν ἀποφυγήν πάσης ἐνεργείας καί ἀποφάσεως, ἡ ὁποία θά ἠμποροῦσε νά ἐκληφθῇ ὡς πρόσκομμα κατά τούς ἐσχάτους τούτους καιρούς. Ἀντιθέτως, θεωροῦμεν σκόπιμον τήν ἐπιδίωξιν παραλλήλων δραστηριοτήτων ἐπί διαφόρων ἐπιπέδων, ὑποστηρικτικῶν τόσον τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου ὅσον καί τῆς εὐρυτέρας κοινωνικῆς ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας.
Ἤδη ὁ Ἁγιώτατος ἀδελφός Πάπας Φραγκῖσκος καί ἡ ἡμετέρα Μετριότης ἔχομεν ἀνταλλάξει ἐπί τῶν θεμάτων τούτων ἀπόψεις καί ἐκτιμήσεις κατά τήν συνάντησιν ἡμῶν ἐν Ρώμῃ καί ἤδη ὡς πρώτην κίνησιν ἐξόδου ἡμῶν πρός τόν κόσμον, πρός ἐπιμαρτύρησιν τῆς θελήσεως καί ἐντάσεως τῶν προσπαθειῶν πρός χριστιανικήν καί εἰρηναίαν καταλλαγήν, προγραμματίζομεν τήν συνάντησιν ἡμῶν εἰς Ἱεροσόλυμα, πρός διαδήλωσιν τῆς κοινῆς βουλήσεώς μας νά προχωρήσωμεν ἐπί τῆς χαραχθείσης γραμμῆς τῶν προκατόχων ἡμῶν, κατά τό ἐπί θύραις σωτήριον ἔτος, κατά τό ὁποῖον συμπληροῦται πεντηκονταετία ὅλη ἀπό τῆς εἰς τόν ἴδιον χῶρον, ὅπου ἐβάδισαν οἱ ἄχραντοι πόδες τοῦ Κυρίου, συναντήσεως τῶν δύο μεγάλων συγχρόνων ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν, τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου καί τοῦ Πάπα Παύλου τοῦ Στ΄, οἱ ὁποῖοι ἔταμον νέας ἱστορικάς ὁδούς, ἵνα καί ἡμεῖς τιμήσωμεν τήν ἐπέτειον καί διαλεχθῶμεν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ, ἐπαφιέμενοι τά περαιτέρω εἰς τήν θέλησιν τοῦ Κυρίου.
Θά συναντηθῶμεν, πρός τούτοις, οἱ δύο ἐκκλησιαστικοί καί πνευματικοί ἡγέται, ἵνα ἀπευθύνωμεν ἔκκλησιν καί πρόσκλησιν πρός πάντας ἀνθρώπους, ἀνεξαρτήτως πίστεως καί ἀρετῆς, εἰς διάλογον, μέ ἀπώτερον τελικόν σκοπόν νά γνωρίσουν τήν ἐν Χριστῷ ἀλήθειαν καί νά γευθοῦν τῆς μεγάλης ἀπολαύσεως, τήν ὁποίαν συνεπάγεται ἡ γνωριμία αὐτῶν μετά τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτο δύναται νά ἐπιτευχθῇ μόνον διά τῆς ἀντικαταστάσεως τῆς ἐντός τῶν καρδιῶν διαιρέσεως ἀπ᾿ ἀλλήλων, καί διά τῆς ἐν Χριστῷ ἑνότητος ἡμῶν μετά πάντων, ἡ ὁποία εἶναι ἀληθῶς τό πλήρωμα τῆς ἀγάπης καί τῆς χαρᾶς.
Ὡς χριστιανοί, πιστεύοντες εἰς τήν διαβεβαίωσιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὅτι ὁ Πατήρ ἡμῶν ὁ οὐράνιος μεριμνᾷ διά τήν κάλυψιν τῶν ἀναγκῶν ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὁδηγούμεθα εἰς τό συμπέρασμα ὅτι ἡ σημερινή κρίσις, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀπομακρύνσεως τῆς ἀνθρωπότητος ἀπό τῆς εἰς τόν Θεόν πίστεως καί ἀπό τῆς τηρήσεως τῶν θείων ἐντολῶν.
Ὅθεν, ὑπάρχει κατεπείγουσα ἀνάγκη ἐπιστρατεύσεως τῶν δυνάμεων ἡμῶν διά νά ἐπιστήσωμεν τήν προσοχήν τῶν κοινωνιῶν ἐπί τοῦ ὅτι διά νά ἀντιμετωπισθῇ ἡ κρίσις πρέπει ἀπαραιτήτως νά "ἠθικοποιηθοῦν" αἱ μεταξύ ἡμῶν σχέσεις, συμφώνως πρός τάς ἐπιταγάς τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Μία δέ τῶν βασικωτέρων εὐαγγελικῶν ἠθικῶν ἀρχῶν εἶναι ἡ ἀποφυγή τῆς πλεονεξίας «ἥτις ἐστίν εἰδωλολατρία» (Κολ. γ΄, 6). Ἡ πλεονεξία, ἤτοι ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἀποκτῆσαι καί ἔχειν περισσότερα τῶν ἤδη κατεχομένων, ὅταν μάλιστα ἐκδηλῶται ὡς ἀδίστακτος περιφρόνησις τῶν ἠθικῶν φραγμῶν, γίνεται ἡ αἰτία καί προκαλεῖ τάς κοινωνικάς κρίσεις, ὡς καί τήν σήμερον ἀντιμετωπιζομένην. Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός διά τῆς γνωστῆς παραβολῆς τοῦ πλουσίου, ὑπομιμνήσκει εἰς ὅλους τό ὑπό τοῦ ὑμνογράφου ποιητικῶς ἐκφραζόμενον «οὐ παραμένει ὁ πλοῦτος, οὐ συνοδεύει ἡ δόξα, ἐπελθών γάρ ὁ θάνατος ταῦτα πάντα ἐξηφάνισται».
Πέραν, λοιπόν, τῆς καθαρῶς θεολογικῆς πλευρᾶς, ὁ διάλογος καί αἱ ἐπικοινωνίαι εἶναι ἀπαραίτητοι διά τήν ἀνεύρεσιν καί καθιέρωσιν τῶν ἀποτελεσματικωτέρων κανόνων τῆς ὑγιοῦς καί ὠφελίμου δι᾿ ὅλους ζωῆς. Ἰδιαιτέρως, εὔκαιρον εἶναι νά ἐπισημανθῇ ὅτι διά τήν βελτίωσιν τῶν σχέσεων τῶν χριστιανῶν μεταξύ των, ἀνάγκη εἶναι νά διεξάγωνται διάλογοι. Διότι, κατά τήν διάρκειαν τῶν προηγηθέντων αἰώνων, φθόνῳ τοῦ διαβόλου οἱ χριστιανοί διεσπάσθημεν, καί τινες ἐξ αὐτῶν συνέπηξαν ὁμάδας τάς ὁποίας ἀπεκάλεσαν Ἐκκλησίας, ἀνατρέποντες οὕτω τήν διακεκηρυγμένην διά τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως πίστιν ἡμῶν εἰς τήν μίαν ἁγίαν, καθολικήν καί ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ. Προσεπάθησαν νά διατηρήσουν τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς ὁμάδος εἰς τήν ὁποίαν ἕκαστος ἀνῆκε διά ποικίλων ἐπιχειρημάτων. Συνεσωρεύθησαν οὕτω πλήθη ἐπιχειρημάτων, διά τῶν ὁποίων ἐπιχειρεῖται νά δικαιολογηθῇ ἡ διαιώνισις τῆς διαιρέσεως, παρά τήν ἐπιθυμίαν τοῦ Κυρίου «ἵνα ὦσιν ἕν» πάντες οἱ εἰς Αὐτόν πιστεύοντες. Κατά τό ἀπώτερον δέ παρελθόν αἱ συζητήσεις μεταξύ τῶν ἀντιπροσωπειῶν τῶν διαφόρων χριστιανικῶν ὁμάδων, αἱ ὁποῖαι ἐθεώρουν ἑαυτάς ὡς γνησίας Ἐκκλησίας κατεχούσας τήν ἀλήθειαν τοῦ Χριστοῦ, ἀπηρτίζοντο, δύναταί τις εἰπεῖν, ὑπό μονολόγων, διά τῶν ὁποίων ἑκάστη πλευρά ἐξέθετε τάς ἑαυτῆς θέσεις καί τήν ὑπέρ αὐτῶν ἐπιχειρηματολογίαν της. Σήμερον αἱ θέσεις ἑκάστης πλευρᾶς ἔχουν ἀποσαφηνισθῆ, ἀλλά αἱ περί τῆς ὀρθότητος αὐτῶν ἀπόψεις δέν συμπίπτουν, καί ἡ διαίρεσις, ὡς ἐκ τούτου, συνεχίζεται. Ἔχομεν ἑπομένως καθῆκον νά συνεχίσωμεν τόν διάλογον καί τήν εἰς βάθος ἔρευναν, μέχρις ὅτου διαπιστώσωμεν καί συμπέσωμεν ἐπί τῆς διδασκαλίας τοῦ Κυρίου καί τῶν Ἀποστόλων, ὡς ἐβιώθη καί ἐμαρτυρήθη αὕτη ὑπό τῆς κοινῆς Πατερικῆς Θεολογίας τῆς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας.
Ὁ διάλογος ἀπεδείχθη ὡς ὁ μόνος κατάλληλος καί ἀσφαλής τρόπος ἐπικοινωνίας. Τήν διαπίστωσιν ταύτην ὀφείλομεν ἡ Αὐτοῦ Ἁγιότης ὁ Πάπας καί ἡμεῖς ἵνα διακηρύξωμεν κατά τήν προγραμματιζομένην συνάντησιν ἡμῶν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γῇ καί νά καλέσωμεν πάντας εἰς διάλογον, τόν ὁποῖον ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἐχρησιμοποίησε καί χρησιμοποιεῖ διά νά μεταδώσῃ εἰς ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους τήν ἀλήθειαν.
Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε κύριε Κurt Koch,
Ἡ προσπάθεια ἡμῶν διά τήν ἀνάπτυξιν τῶν διαλόγων εἶναι, ὡς γίνεται φανερόν ἐκ τῶν λεχθέντων, προσπάθεια κατατείνουσα ἐν τελευταίῳ σταδίῳ εἰς τήν γνωριμίαν τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ προσώπου Αὐτοῦ. Διέρχεται ὅμως ἀπό τά προηγούμενα στάδια τῆς γνωριμίας καί τῆς ἀγάπης τῶν συνανθρώπων μας, τῆς ἀνευρέσεως κοινῶν σημείων ἐπαφῆς καί ἐπικοινωνίας μετ᾿ αὐτῶν, ὡς μαρτυρεῖ καί ὁ Ἀπόστολος, ὁ ὁποῖος τοῖς πᾶσι γέγονε τά πάντα, ἵνα πάντως τινάς σώσῃ (πρβλ. Α΄ Κορ. θ΄, 22-23).
Οὕτω φρονοῦντες καί σκεπτόμενοι, ἔχομεν σύμβουλον ἡμῶν τόν Ἅγιον Ἰωάννην τῆς Κλίμακος, προτρεπόμενον ὅπως ἕως αἰῶνος μή ἀποκάμωμεν διαλεγόμενοι μετά τῶν καλοπίστως ζητούντων παρ᾿ ἡμῶν λόγον περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος (Λόγος ΚΣΤ΄, 2,11). Ὑπόδειγμα δέ ἡμῶν ἔχομεν τόν ἑορταζόμενον Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, Πέτρον τόν Πρωτοκορυφαῖον καί πάντας τούς ἁγίους Ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι εὐτόλμως διελέχθησαν μέχρι μαρτυρίου τῆς ζωῆς αὐτῶν μετά τῶν εἰδωλολατρῶν καί μετά πάντων τῶν ἄλλα φρονούντων, καί ἐκάλεσαν αὐτούς εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ Χριστοῦ καί ἐν πολλοῖς τό ἐπέτυχον.
Δηλοῦμεν ἅπαξ ἔτι καί κατά τήν ἐπίσημον ταύτην στιγμήν, ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐπιθυμεῖ καί ἐπιδιώκει τόν διάλογον μετά πάντων, ὁμοδόξων καί ἑτεροδόξων χριστιανῶν, ὁμοπίστων καί ἀλλοπίστων συνανθρώπων, ἵνα κατ᾿ ἀρχήν γνωρισθῶμεν καί ἀναπτύξωμεν εἰρηνικάς σχέσεις, ὥστε νά κατορθωθῇ ἡ πολυπόθητος εἰρηνική συμβίωσις τῶν ἀνθρώπων.
Ὡς πρός τόν Θεολογικόν Διάλογον μετά τῆς σεβασμίας καί προσφιλοῦς Ἐκκλησίας τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης ἔχομεν τήν ἐπιθυμίαν καί προσπαθοῦμεν τό ἐφ᾿ ἡμῖν ἵνα συνεχισθῇ οὗτος, αἰρομένων τῶν τυχόν παρεμβαλλομένων ἑκατέρωθεν καί ὑπό ἄλλων κέντρων ἐμποδίων, διά παρεμβάσεως καί τοῦ ἄρτι ἀναδειχθέντος νέου Προκαθημένου αὐτῆς τιμίου καί ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ Πάπα Φραγκίσκου, ἀσφαλῶς ἐπιθυμοῦντος τήν καλλιέργειαν τῶν καλῶν σχέσεων ἡμῶν μετ᾿ ἀλλήλων καί τήν προώθησιν τῆς συνεργασίας καί ἐν καιρῷ τῆς ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν. Ἀναμένομεν μετά χαρᾶς καί τιμῆς τήν ἐνταῦθα ἐπίσκεψιν Αὐτοῦ, ὅταν τά καθήκοντα Αὐτοῦ ἐπιτρέψουν τοῦτο, εἴθε κατά τήν Θρονικήν ἡμῶν ἑορτήν τοῦ προσεχοῦς ἔτους.
Ἐκφράζομεν δέ καί πάλιν τήν χαράν ἡμῶν διά τό ὅτι ἡ πρό ἡμίσεος αἰῶνος γενομένη ἱστορική συνάντησις τῶν δύο προκατόχων ἀμφοτέρων ἡμῶν ἐπέφερε τήν ἀλλαγήν τοῦ κλίματος εἰς τάς μεταξύ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν σχέσεις καί ἐπέτρεψε τήν ἀποκατάστασιν τῆς εἰρήνης καί τήν ἔναρξιν καί πορείαν τοῦ μεταξύ αὐτῶν διαλόγου τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας, καί δηλοῦμεν τήν ἑτοιμότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅπως ἀνανεώσωμεν τήν ἀποφασιστικότητα τοῦ χρέους καί τῆς εὐθύνης κατά τήν προγραμματιζομένην συνάντησιν ἡμῶν, ὥστε νά συνεχίσωμεν τήν πορείαν, «μαθητεύοντες πάντα τά ἔθνη καί διδάσκοντες αὐτά τηρεῖν» πάντα ὅσα ἐνετείλατο ὁ Κύριος.
Ἐπί τούτοις, εὐχαριστοῦμεν ἅπαξ ἔτι ὁλοκαρδίως τόν ἀδελφόν Πάπαν Ρώμης Φραγκίσκον διότι συμμετέχει διά τῆς τιμίας Ἀντιπροσωπείας Αὐτοῦ εἰς τήν χαράν τῆς Θρονικῆς ἡμῶν Ἑορτῆς, καί ἀπευθύνομεν Αὐτῷ καί ὑμῖν τόν ἀσπασμόν τῆς ἀγάπης, καί τήν πρόσκλησιν τῆς συνεργασίας, διά τήν ἔξοδον τῆς ἀνθρωπότητος ἀπό τά ἀδιέξοδα αὐτῆς, τῶν δέ χριστιανῶν καί ἀπό τόν κατατεμαχισμόν αὐτῶν εἰς ποικίλας ὁμάδας, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ διά τήν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων (πρβλ. Ἰωάν. ιζ΄, 21-26). Ἀμήν.
