Τα ξημερώματα της Τετάρτης 23 Μαΐου ο 46χρονος Πάολο Γκαμπριέλε αποχαιρέτισε τη σύζυγό του, πέρασε από τα υπνοδωμάτια των τριών παιδιών τους και έφυγε για να αρχίσει άλλη μια ημέρα στην υπηρεσία του ανθρώπου που οι ρωμαιοκαθολικοί πιστεύουν πως είναι ο βικάριος, ο τοποτηρητής του Χριστού επί της Γης. Λίγο αργότερα έφτανε στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του Πάπα, στον τρίτο και τελευταίο όροφο του Αποστολικού Ανακτόρου, χρησιμοποιώντας τον ανελκυστήρα που οδηγεί κατευθείαν εκεί. Είναι ένα από τα δέκα πρόσωπα που έχουν στην κατοχή τους το κλειδί αυτό. Εως το τέλος της ίδιας ημέρας, πολλοί τον χαρακτήριζαν προδότη και κάποιοι - ανάμεσά τους και ένας καρδινάλιος - τον συνέκριναν με τον πιο διαβόητο προδότη στην Ιστορία, τον Ιούδα Ισκαριώτη που παρέδωσε τον Χριστό στους Ρωμαίους.
Η Αστυνομία του Βατικανού είχε βρει στο σακίδιό του προσωπικά έγγραφα του Πάπα και πιστεύει πως αυτός τα διοχεύτευσε σε ιταλό δημοσιογράφο. Δέκα ημέρες μετά, το Βατικανό προσπαθεί να ελέγξει τις ζημιές. Περιγραφές για καρδιναλίους που εκτοξεύουν φοβερές κατηγορίες εναντίον αλλήλων κάνουν την Αγία Εδρα να μοιάζει με φωλιά οχιών, λέει ο ιστορικός του Βατικανού Βιτόριο Μεσόρι. Διαβάζοντας τον ιταλικό Τύπο μπορεί κανείς να φανταστεί οργισμένους αξιωματούχους με άμφια να υψώνουν τη γροθιά τους, κατηγορώντας ο ένας τον άλλο ως τον «εγκέφαλο» πίσω από την κλοπή του μπάτλερ. Το Βατικανό όμως αρνείται τα πάντα και ασφαλώς ουδείς περιμένει ότι θα παραδεχθεί ποτέ εμπλοκή κάποιου καρδιναλίου στο VatiLeaks, το σκάνδαλο των διαρροών από το Βατικανό, ούτε ότι ενδεχομένως ο Πάπας γνώριζε τι συνέβαινε.
Ο εκπρόσωπος της Αγίας Εδρας πατήρ Φεντερίκο Λομπάρντι επιμένει πως δεν διεξάγεται έρευνα εις βάρος καρδιναλίων. Μόνο ο οικονόμος κατηγορείται, λέει, και μόνο αυτός θα βρεθεί αντιμέτωπος με το δικαστήριο του Βατικανού. Εντούτοις οι βατικανολόγοι θα παρακολουθούν τις μεταθέσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων σε δύσκολες θέσεις, οι οποίες θα μπορούσε να θεωρηθούν πειθαρχικές κυρώσεις.
Η Αστυνομία του Βατικανού είχε βρει στο σακίδιό του προσωπικά έγγραφα του Πάπα και πιστεύει πως αυτός τα διοχεύτευσε σε ιταλό δημοσιογράφο. Δέκα ημέρες μετά, το Βατικανό προσπαθεί να ελέγξει τις ζημιές. Περιγραφές για καρδιναλίους που εκτοξεύουν φοβερές κατηγορίες εναντίον αλλήλων κάνουν την Αγία Εδρα να μοιάζει με φωλιά οχιών, λέει ο ιστορικός του Βατικανού Βιτόριο Μεσόρι. Διαβάζοντας τον ιταλικό Τύπο μπορεί κανείς να φανταστεί οργισμένους αξιωματούχους με άμφια να υψώνουν τη γροθιά τους, κατηγορώντας ο ένας τον άλλο ως τον «εγκέφαλο» πίσω από την κλοπή του μπάτλερ. Το Βατικανό όμως αρνείται τα πάντα και ασφαλώς ουδείς περιμένει ότι θα παραδεχθεί ποτέ εμπλοκή κάποιου καρδιναλίου στο VatiLeaks, το σκάνδαλο των διαρροών από το Βατικανό, ούτε ότι ενδεχομένως ο Πάπας γνώριζε τι συνέβαινε.
Ο εκπρόσωπος της Αγίας Εδρας πατήρ Φεντερίκο Λομπάρντι επιμένει πως δεν διεξάγεται έρευνα εις βάρος καρδιναλίων. Μόνο ο οικονόμος κατηγορείται, λέει, και μόνο αυτός θα βρεθεί αντιμέτωπος με το δικαστήριο του Βατικανού. Εντούτοις οι βατικανολόγοι θα παρακολουθούν τις μεταθέσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων σε δύσκολες θέσεις, οι οποίες θα μπορούσε να θεωρηθούν πειθαρχικές κυρώσεις.
Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ ΠΑΟΛΕΤΟ.
Από την άλλη, οι άνθρωποι που τον ξέρουν λένε πως ο Γκαμπριέλε, τον οποίο φώναζαν Παολέτο, είναι θύμα της υπόθεσης. Είναι πεπεισμένοι, του Πάπα περιλαμβανομένου, πως είτε είναι εντελώς αθώος είτε χειραγωγήθηκε. Λένε πως είναι ευγενικός, διακριτικός και πολύ αφοσιωμένος. Το γεγονός ότι ανήκε στην πολύ στενή ομάδα που είναι γνωστή ως «η παπική οικογένεια» εξηγεί τη θλίψη και την πικρία στα λόγια του Πάπα όταν μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για την κρίση, την περασμένη Τετάρτη, ακριβώς μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη του οικονόμου του. Ενώ οι γραμματείς του και οι τέσσερις γυναίκες που τον βοηθούν στη διαχείριση του απλού νοικοκυριού του ζουν στην παπική κατοικία, ο Γκαμπριέλε έμενε με την οικογένειά του και έτσι θα μπορούσε να έρθει σε επαφή με οποιονδήποτε μέσα ή έξω από το Βατικανό.
Από την άλλη, οι άνθρωποι που τον ξέρουν λένε πως ο Γκαμπριέλε, τον οποίο φώναζαν Παολέτο, είναι θύμα της υπόθεσης. Είναι πεπεισμένοι, του Πάπα περιλαμβανομένου, πως είτε είναι εντελώς αθώος είτε χειραγωγήθηκε. Λένε πως είναι ευγενικός, διακριτικός και πολύ αφοσιωμένος. Το γεγονός ότι ανήκε στην πολύ στενή ομάδα που είναι γνωστή ως «η παπική οικογένεια» εξηγεί τη θλίψη και την πικρία στα λόγια του Πάπα όταν μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για την κρίση, την περασμένη Τετάρτη, ακριβώς μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη του οικονόμου του. Ενώ οι γραμματείς του και οι τέσσερις γυναίκες που τον βοηθούν στη διαχείριση του απλού νοικοκυριού του ζουν στην παπική κατοικία, ο Γκαμπριέλε έμενε με την οικογένειά του και έτσι θα μπορούσε να έρθει σε επαφή με οποιονδήποτε μέσα ή έξω από το Βατικανό.
Οσοι όμως τον γνωρίζουν επιμένουν πως, αν είναι ένοχος για κάτι, η συμπεριφορά του δεν μπορεί παρά να υπαγορεύτηκε από την αγάπη του για την αλήθεια και από τη βαθιά αφοσίωσή του στην Εκκλησία και στον Πάπα. Προσθέτουν μάλιστα ότι ο δυστυχής Παολέτο είναι και λίγο αφελής και, ως εκ τούτου, αν τελικά αποδειχθεί πως έκλεψε πράγματι τα έγγραφα από τα ποντιφικικά διαμερίσματα, είναι αδύνατο να σχεδίασε και να εκτέλεσε μόνος του την κλοπή. Αν καταδικαστεί, αντιμετωπίζει ποινή κάθειρξης 30 ετών.
Αν ο Γκαμπριέλε θεωρείται ευρέως θύμα του σκανδάλου, ο ίδιος ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' είναι αναμφίβολα το δεύτερο θύμα του. Μπορεί κανείς να πει τα πάντα γι' αυτόν, για τον συντηρητισμό του ή για την ανικανότητά του να διαχειριστεί μια κουρία (η γραφειοκρατία του Βατικανού) που έχει γίνει ανεξέλεγκτη από τότε που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του καρδιναλίου Ταρτσίζιο Μπερτόνε. Ωστόσο, ουδείς έχει πει ποτέ ότι ενδέχεται να μηχανορραφεί για να διασφαλίσει την εξουσία του ή για να προωθήσει τους φίλους του. Ο Βενέδικτος μοιάζει ολοένα και περισσότερο ξένος σε αυτή τη φωλιά των οχιών που έχει γίνει η κουρία - ένας χώρος όπου όλοι βάλλουν εναντίον όλων και όπου ομάδες πίεσης έχουν σχηματιστεί και μηχανεύονται ήδη τη διαδοχή του, υπογραμμίζει το γαλλικό περιοδικό «Νουβέλ Ομπσερβατέρ».
Προετοιμάζεται έτσι μια διαδοχή του 85χρονου Βενέδικτου στην οποία θα πρωταγωνιστήσουν οι Ιταλοί, οι οποίοι αριθμούν τώρα 30 μεταξύ των 110 καρδιναλίων που θα κληθούν να εκλέξουν τον Πάπα. Υποψήφιός τους, σύμφωνα με την ίδια πηγή, θα είναι ο Αντζελο Σκόλα, αρχιεπίσκοπος του Μιλάνου. «Είναι ιστορίες Ιταλών… Τίποτε περισσότερο», λένε πως απάντησε ο Ποντίφικας όταν του μίλησαν γι' αυτές τις «συνωμοσίες». Είναι όμως αρκετές για να χαλάσουν τα τελευταία χρόνια του γερμανού Πάπα.
Προετοιμάζεται έτσι μια διαδοχή του 85χρονου Βενέδικτου στην οποία θα πρωταγωνιστήσουν οι Ιταλοί, οι οποίοι αριθμούν τώρα 30 μεταξύ των 110 καρδιναλίων που θα κληθούν να εκλέξουν τον Πάπα. Υποψήφιός τους, σύμφωνα με την ίδια πηγή, θα είναι ο Αντζελο Σκόλα, αρχιεπίσκοπος του Μιλάνου. «Είναι ιστορίες Ιταλών… Τίποτε περισσότερο», λένε πως απάντησε ο Ποντίφικας όταν του μίλησαν γι' αυτές τις «συνωμοσίες». Είναι όμως αρκετές για να χαλάσουν τα τελευταία χρόνια του γερμανού Πάπα.
Το σκάνδαλο αγγίζει τον δεύτερο στην ιεραρχία του Βατικανού, τον καγκελάριο Ταρτσίζιο Μπερτόνε, υπουργό Εξωτερικών της Αγίας Εδρας και δεξί χέρι του Πάπα. Σύμφωνα με ιταλικά μέσα ενημέρωσης, το σκάνδαλο περικλείει μια σύγκρουση για την εξουσία ανάμεσα σε συμμάχους και εχθρούς του Μπερτόνε που φέρνει στον νου αναγεννησιακές μηχανορραφίες ή τα μυθιστορήματα του Νταν Μπράουν.
Η ανακοίνωση του Βατικανού για τη σύλληψη του οικονόμου ήρθε μια μέρα αφότου ο πρόεδρος της Τράπεζας του Βατικανού, ο Ιταλός Ετόρε Γκότι Τεντέσκι, παραιτήθηκε αφού καταψηφίστηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας, που αποτελείται από οικονομικούς εμπειρογνώμονες εκτός Βατικανού.
Η ξαφνική αποχώρησή του θεωρήθηκε επίσης πλήγμα για τον Μπερτόνε, ο οποίος ως υπουργός Εξωτερικών διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη μετακίνηση του Τεντέσκι από την ισπανική Banco Santander στην Τράπεζα του Βατικανού το 2009. Είχε προσληφθεί για να την εκσυγχρονίσει και να εμπεδώσει τη διαφάνεια στις λειτουργίες της ώστε να ανταποκρίνεται στις διεθνείς τραπεζικές προδιαγραφές. Η ανάγκη να υπάρξει διαφάνεια στην Τράπεζα του Βατικανού υπογραμμίστηκε το 2010, όταν ιταλοί εισαγγελείς κατέσχεσαν από τραπεζικό λογαριασμό της στη Ρώμη 23 εκατ. ευρώ επειδή υποψιάζονταν παραβιάσεις της νομοθεσίας περί ξεπλύματος χρημάτων.
Μεταξύ των λόγων για την αποπομπή του Γκότι Τεντέσκι, σύμφωνα με το Διοικητικό Συμβούλιο, ήταν η «ολοένα και πιο αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του», αλλά και το γεγονός ότι «δεν παρέσχε καμιά επίσημη εξήγηση για τη διαρροή εγγράφων που ήταν γνωστό πως βρίσκονταν στην κατοχή του».
Ο άνθρωπος πίσω από το σκάνδαλο, ο ιταλός δημοσιογράφος Τζανλουίτζι Νούτσι, αρνείται τις κατηγορίες του Βατικανού ότι είναι ένας εγκληματίας και λέει πως το μόνο που έκανε ήταν το καθήκον του για να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Ο 42χρονος περιγράφει στο βιβλίο «Η Αυτής Αγιότητα: Τα μυστικά χαρτιά του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ'» - που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα και έχει σχεδόν εξαντληθεί στη Ρώμη - υποθέσεις διαφθοράς και συνωμοσίες μεταξύ καρδιναλίων που συγκρούονται για την εξουσία. Οι περιγραφές αυτές έχουν οδηγήσει σε ένα ανθρωποκυνηγητό για να βρεθούν οι πληροφοριοδότες του μέσα στην Αγία Εδρα και στη σύλληψη του οικονόμου του Πάπα. «Η δουλειά μου είναι να βρίσκω και να δημοσιεύω ειδήσεις, είναι το δεοντολογικό καθήκον μου. Αυτά τα έγγραφα αποκαλύπτουν τα μυστικά του Βατικανού και δεν υπάρχει τίποτε μέσα σε αυτά που να απειλεί την ασφάλεια αυτού του κράτους», δήλωσε ο Νούτσι σε συνέντευξη που έδωσε στο πρακτορείο Ρόιτερ.
Το βιβλίο περιέχει έναν θησαυρό ιδιωτικής αλληλογραφίας, στον οποίο περιλαμβάνονται έγγραφα με κατηγορίες για ρουσφέτια και διαφθορά σε συμβόλαια με ιταλικές εταιρείες για έργα υποδομής, για συνωμοσίες μεταξύ καρδιναλίων και συγκρούσεις για τη διαχείριση της Τράπεζας του Βατικανού, της IOR.
Ο Νούτσι περιγράφει μυστικές συναντήσεις με πηγές, οι οποίες μοιάζει να έχουν βγει από τις σελίδες ψυχροπολεμικού μυθιστορήματος κατασκοπείας. Λέει πως βασίστηκε σε συνομιλίες με περισσότερους από 10 πληροφοριοδότες μέσα από το Βατικανό, τους οποίους ο ιταλικός Τύπος αναφέρει υποτιμητικά ως «corvi», «κοράκια». «Δεν είναι κοράκια, είναι περιστέρια που θέλησαν να ρίξουν φως, να καθαρίσουν την ατμόσφαιρα», υποστηρίζει ο Νούτσι, ο οποίος αρνήθηκε να διευκρινίσει αν ο Γκαμπριέλε ή κάποιος καγκελάριος ήταν ανάμεσα στις πηγές του. «Είναι άνθρωποι που έδιναν τακτικά πληροφορίες σε εφημερίδες. Είναι σαφές πως συσσωρεύονταν πράγματα τα οποία δεν μπορούσαν να καταλάβουν ή να αντέξουν. Αν η εικόνα που προκύπτει για το Βατικανό είναι αρνητική δεν είναι δικό μου λάθος, είναι εξαιτίας αυτών που είναι γραμμένα στα έγγραφα».
ΤΑ ΝΕΑ
