Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα άζυμα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα άζυμα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Ο άζυμος άρτος στη Θεία Ευχαριστία


του κ. Γιώργου Τασιά.


Για την Καθολική Εκκλησία η  Αγία Ευχαριστία είναι Μυστήριο στο οποίο υπό τα δύο είδη του άρτου και του οίνου βρίσκεται αληθινά , πραγματικά και ουσιωδώς το σώμα, το αίμα , η ψυχή και η Θεότητα του Ιησού Χριστού.  «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον». (Ιωαν 6,55)
Η ύλη του Μυστηρίου της Ευχαριστίας είναι άρτος από σιτάρι και οίνος αμπέλου αγνός. Στον οίνο προστίθενται και λίγες σταγόνες ύδατος για τους εξής λόγους:

Α) Διότι κατά το Ιουδαϊκό έθιμο στο ποτήρι του Πάσχα ανεμιγνύετο και λίγο νερό.

Β) Διότι η ένωση αυτή υπενθυμίζει το αίμα και το ύδωρ , τα οποία εξήλθαν από την πλευρά του Χριστού.

Γ) Διότι απεικονίζει τις δύο φύσεις του Ιησού Χριστού.

Όσον αφορά τον άρτο η Καθολική Εκκλησία ακολουθούσα αρχαία συνήθεια μεταχειρίζεται άζυμο άρτο για την τέλεση του μυστηρίου της Αγίας ευχαριστίας. Αυτό γίνεται διότι τρείς από τους ευαγγελιστές μας αναφέρουν (Ματθαίος 26,17  Μάρκος 4,12  και Λουκάς 22,7-8)  ότι ο Ιησούς τέλεσε  το Πάσχα κατά την πρώτη ημέρα των αζύμων. Εφόσον, (καθώς μας λέγουν οι τρείς Ευαγγελιστές), ο Κύριος τέλεσε το Πάσχα την πρώτη ημέρα της περιόδου  των αζύμων , το έκανε κάνοντας χρήση αζύμου άρτου. 

Πρέπει να δούμε την σημασία της χρήσεως του αζύμου άρτου για εκείνη την εποχή. Η ζύμωση ως διαδικασία αλλοίωσης της αρχικής κατάστασης των συστατικών του ψωμιού , θεωρείτο σύμφωνα με τις αντιλήψεις της εποχής  ότι καταστρέφει την καθαρότητά του και για το λόγο αυτό δεν επιτρεπόταν κατά την προσφορά θυσιών η χρήση ένζυμου άρτου (πρβλ. Εξ 23,18 Λευ 2,11  7,12) Ιδιαίτερα κατά την περίοδο του Πάσχα δεν έπρεπε να υπάρχει καθόλου ζύμη στα σπίτια ( Εξ 12,18-20) . Η γιορτή των Αζύμων ήταν επταήμερης διάρκειας γιορτή , η οποία άρχιζε από την επομένη της γιορτής του Πάσχα, δηλαδή από 15 έως 21 του μήνα Νισάν. Η στενή σύνδεση των δύο εορτών είχε ως συνέπεια να καταστούν οι όροι Πάσχα και Άζυμα ταυτόσημοι στη γλώσσα του λαού και να δηλώνουν ολόκληρη την περίοδο κατά την οποία έτρωγαν άζυμο ψωμί , αφού προηγουμένως είχαν απομακρύνει όλα τα αποθέματα ζύμης από τα σπίτια. 

Την σημασία της χρήσης και της έννοιας του αζύμου άρτου μας δίνει παραβολικά και ο απόστολος Παύλος  στην Α΄ Κορ  5,6-8. «…Δεν ξέρετε ότι λίγο προζύμη φουσκώνει όλο το ζυμάρι; Βγάλτε λοιπόν από ανάμεσά σας το παλιό προζύμι για να γίνετε καινούργιο ζυμάρι – αφού πραγματικά είστε χωρίς το προζύμι της αμαρτίας. Γιατί η δική μας γιορτή του Πάσχα  συνίσταται στο γεγονός ότι θυσιάστηκε για χάρη μας ο Χριστός. Ας γιορτάζουμε λοιπόν το Πάσχα όχι με ψωμί που περιέχει την παλιά ζύμη, τη ζύμη της αμαρτίας και της πονηρίας , αλλά με το άζυμο ψωμί της καθαρότητας και της αλήθειας» (από την μετάφραση της Βιβλικής εταιρίας εγκεκριμένη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και την Καθολική Ιεραρχία της Ελλάδος).

Τι άλλο να παραθέσει κανείς από τα λόγια των Ευαγγελιστών και την προτροπή του Παύλου. Ο Ιησούς Χριστός ως αυθεντικός ερμηνευτής και διδάσκαλος των γραφών εάν προτίθετο να αλλάξει αυτή την συνήθεια της χρήσης αζύμου κατά την περίοδο του Πάσχα ή να υποβαθμίσει την εννοιολογική σημασία του, θα μας το είχε ορίσει ,όμως  αντιθέτως , ουδεμία μνεία αλλαγής της χρήσης ή υποβάθμισης της έννοιας μας παραθέτει, αντιθέτως με την τέλεση του Πάσχα την πρώτη των Αζύμων και δια  μέσω του Παύλου, ενισχύει την συνήθεια της χρήσης αζύμου άρτου. Μάλιστα ο Παύλος μας προτρέπει να είμαστε χωρίς την ζύμη της αμαρτίας, αλλά καθαροί σαν άζυμοι. 

Ο τύπος του Μυστηρίου της ευχαριστίας είναι οι λέξεις της καθιερώσεως τις οποίες ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός μεταχειρίστηκε λέγοντας « τούτο εστί το σώμα μου» και « τούτο εστί το αίμα μου»
Όλοι οι Πατέρες και οι αρχαίοι συγγραφείς  ομοφώνως διακηρύττουν ότι η μετουσίωση γίνεται με των ως άνω Κυριακών λόγων.  Παραθέτω μαρτυρίες:

Ο Άγιος Ειρηναίος λέει, «Οπότε ουν και το κεκραμμένον ποτήριον και ο γηγενής άρτος επιδέχεται τον λόγον του Θεού και γίνεται η Ευχαριστία σώμα Χριστού…Προσλαμβανόμενα τον λόγον του Θεού, Ευχαριστία γίνεται, όπερ εστί σώμα και αίμα Χριστού» (κατά αιρεσ. 5,2)

(Όποτε λοιπόν το κεκραμμένο ποτήριο και ο γηγενής άρτος λαμβάνουν το Λόγο του Θεού,  η Ευχαριστία γίνεται το αίμα και το σώμα του Χριστού… Προσλαμβανόμενα τα προκείμενα τον Λόγο του Θεού,  γίνονται Ευχαριστία , η οποία είναι το σώμα και το αίμα του Χριστού.)

Ο Γρηγόριος Νύσσης τονίζει ότι, « καλώς ουν και νυν τω λόγω του Θεού αγιάζομεν άρτον εις σώμα του Θεού Λόγου μεταποιείσθαι  πιστεύομεν … Ευθύς προς το σώμα του Λόγου μεταποιείται , καθώς  είρηται υπό του Λόγου, ότι τούτό εστι το σώμα μου» ( λόγοι κατηχ. Ελλην. Πατρ. 2, 7, στ. 27)

(Καλώς λοιπόν και τώρα με τον Λόγο του Θεού αγιάζουμε τον άρτο σε σώμα του Θεού. Δια του λόγου του πιστεύουμε ότι γίνεται αυτή η μεταβολή…. Ευθύς  σε σώμα του λόγου μετατρέπεται ,  όταν λέγεται από τον Λόγο, ότι τούτο εστί το σώμα μου.)

Ο ιερός Χρυσόστομος αποδεικνύει ότι η προσφορά του Χριστού και η του Ιερέως είναι η αυτή, διότι αμφότεροι τα ίδια και τα αυτά λόγια μεταχειρίσθηκαν. « Η αυτή εστίν, ην ο Χριστός τοις μαθηταίς έδωκε και ην νυν οι ιερείς ποιούσιν. Ουδέν αύτη έλαττον εκείνης , ότι και ταύτην ουκ άνθρωποι αγιάζουν, αλλ΄αυτός ο και εκείνην αγιάσας. Ώσπερ γαρ τα ρήματα άπερ ο Θεός φθέξατο τα αυτά εστιν, άπερ ο ιερεύς και νυν λέγει, ούτω και η προσφορά η αύτη εστι».(ομιλ. Β΄εις Β΄προς Τιμ.)

(Η ίδια και αυτή είναι η προσφορά την οποία ο Χριστός παρέδωσε στους μαθητές του και η οποία σήμερα χρησιμοποιείται από τους ιερείς. Αυτή η προσφορά δεν είναι υποδεέστερη εκείνης, διότι και αυτήν σήμερα δεν την αγιάζουν άνθρωποι, αλλά Αυτός ο οποίος και εκείνη αγίασε.  Διότι όποια ρήματα ο Θεός είπε τότε τα ίδια και αυτά είναι εκείνα που λέει σήμερα ο ιερέας, έτσι και η προσφορά είναι η ίδια με εκείνη.)

Και αλλού… « Πάρεστι και νυν Χριστός εκείνος την τράπεζαν ταύτην κοσμών. Ο γαρ την τράπεζαν εκείνην κοσμήσας  τότε, ούτος και ταύτην διακοσμεί νύν. Ου γαρ άνθρωπος έστιν ο ποιών τα προκείμενα γενέσθαι σώμα και αίμα Χριστού, αλλ΄αυτός ο σταυρωθείς υπέρ υμών Χριστός. Σχήμα πληρών ο ιερεύς μόνον έστηκε και προσφέρει την δέησιν τα ρήματα φθεγγόμενος εκείνα, η δε χάρις και η δύναμις εστι του Θεού, η τα πάντα εργαζομένη. Τούτο μου εστί το σώμα, φησί, τούτο το ρήμα τα προκείμενα μεταρρυθμίζει» ( Ομιλ. Β εις την προδοσίαν του Ιούδα).

(Παρών είναι και τώρα ο Χριστός, εκείνος κοσμεί αυτή την Αγία τράπεζα. Αυτός που εκείνη την τράπεζα τότε κόσμησε, Αυτός και αυτή την τράπεζα τώρα διακοσμεί.  Διότι δεν είναι άνθρωπος αυτός που κάνει τα προκείμενα να γίνονται σώμα και αίμα Χριστού, αλλά Αυτός που σταυρώθηκε για εμάς, ο Χριστός. Ως σχήμα μόνο υπάρχει ο ιερέας  και στέκεται εκεί και προσφέρει τη δέηση λέγοντας τις λέξεις εκείνες, η δε χάρις και η δύναμη του Θεού είναι εκείνη η οποία εργάζεται τα πάντα. Τούτο μου εστί το σώμα, λέει, και αυτή η πρόταση αλλάζει την ουσία των προκειμένων.)