Τρίτη 17 Απριλίου 2012

Η τέλεση της πρώτης Ανάστασης ανήμερα το Πάσχα



Αυτό που οι καθολικοί τελούν το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου αντιστοιχεί με την Πρώτη Ανάσταση που τελούν οι ορθόδοξοι το πρωί της ίδιας μέρας. Πράγματι, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '50 η ακολουθία αυτή (ευλογία του φωτός, αγρυπνία με 12 αναγνώσματα της Παλαιάς Διαθήκης, Μεγάλος Αγιασμός των υδάτων, Βάπτιση των κατηχουμένων –πανάρχαια παράδοση που θέλει τους κατηχουμένους να βαπτίζονται Μεγάλο Σάββατο -και Θεία Λειτουργία στην οποία διαβαζόταν το Μτ 28,1-7 όπου βρέθηκε ο τάφος κενός) τελούνταν το Μεγάλο Σάββατο πρωί, μέχρι το μεσημέρι, και στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ακολουθούσε ο σύντομος εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου, σε αντιστοιχία με τον εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία του Βασιλείου του Μεγάλου που τελούν οι ορθόδοξοι. Άλλωστε και στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων η τελετή του Αγίου Φωτός τελείται Μεγάλο Σάββατο πρωί.

Για τους καθολικούς στην Ελλάδα, η τέλεση της συγκεκριμένης ακολουθίας τα μεσάνυχτα του Σαββάτου και η εισαγωγή του "Χριστός Ανέστη" στη συγκεκριμένη Λειτουργία ως εισοδικύ είναι παντελώς ατυχής, και μάλιστα πριν διαβαστεί το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο όπως πολύ σωστά κάνουν οι ορθόδοξοι. Εδώ, ο καθολικός ιερέας, ως άλλο μέντιουμ, ξαφνικά, τα μεσάνυχτα, από το πουθενά, αναφωνεί «Αδέλφια, Χριστός ανέστη!».

Ατυχής είναι πάντα για εμάς τους καθολικούς και η τέλεση της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Σαββάτου…τα μεσάνυχτα, όπου πλέον είναι Κυριακή του Πάσχα! Αν θέλαμε να είμαστε liturgically correct μέσα στα πλαίσια μιας υγιούς incultaration, η αναστάσιμη Ακολουθία θα μπορούσε να ξεκινήσει με τον Όρθρο όπου στο μοναστικό τυπικό διαβάζεται η αναστάσιμη ευαγγελική περικοπή (γύρω στις 12) και εκεί επιτέλους να ψαλθεί  το Χριστός Ανέστη και να συνεχιστεί ο όρθρος και στη συνέχεια η Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα.  ‘Άλλωστε οι καθολικοί παντού, τελούν πλέον τη συγκεκριμένη ακολουθία όχι πια πρωί  ούτε και μεσάνυχτα αλλά Μεγάλο Σάββατο εσπέρας, μετά την δύση του Ηλίου αν και αυτό πάλι σηκώνει συζήτηση. Πιστεύω προσωπικά ότι η λειτουργική μεταρρύθμιση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα και ήδη αρχίζει και παίρνει πίσω άρον άρον αρκετά μαργαριτάρια.
Αυτές, ναι και είναι από εκείνες τις καινοτομίες που τόσο πολύ λατρεύουν να μας τις χτυπάνε οι ορθόδοξοι.

Από την άλλη,  δεν καταλαβαίνω αυτή την εμμονή να είμαστε με το ρολόι στο χέρι μέχρι να πάει μεσάνυχτα, την ώρα που βγαίνουν οι βρικόλακες. Από όσο ξέρω, στην Ελλάδα σε πολλές περιοχές αν όχι σε όλες, μέχρι πριν 50 χρόνια, η αναστάσιμη ακολουθία ξεκίναγε τα άγρια χαράματα της Κυριακής του Πάσχα (2,30-3,00 το πρωί) και ολοκληρωνόταν πριν την ανατολή του Ηλίου.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

"Εδώ, ο καθολικός ιερέας, ως άλλο μέντιουμ, ξαφνικά, τα μεσάνυχτα, από το πουθενά, αναφωνεί «Αδέλφια, Χριστός ανέστη!»."

Mην γενικεύεις... είμαι ιερέας, και όχι μέντιουμ, και ποτέ δεν αναφώνησα από το πουθενά Αδελφια Χριστός ανέστη... Αν ο εφημέριος σου αναφωνεί κατ'αυτόν τον τρόοπο στην Αγρυπνία του Μ.Σαββατου, ευγενικά να του το παρατηρησεις... Non facciamo di tutta l'erba un fascio...

Catholicus Laicus είπε...

Στην Βυζαντινή Ακολουθία το Χριστός Ανέστη έπεται του αναστάσιμου ευαγγελίου. Τίποτα σε μια ακολουθία δεν πρέπει να είναι τυχαίο.

αν τελέσατε ποτέ την πασχαλινή αγρυπνία στην Ελλάδα, τότε είπατε το Χριστός Ανέστη με το ρολόι στο χέρι, διαβάζοντας ίσως πριν την εγκύκλιο του επισκόπου "για να περάσει η ώρα να πάει μεσάνυχτα".
έτσι, δεν βγάζει νόημα.

Θεωρώ οτι αφού καλώς ή κακώς εορτάζουμε την ακολουθία την ίδια ώρα με τους αδελφούς ορθοδόξους, ίσως πρέπει να αναθεωρηθεί.

Ανώνυμος είπε...

Σύμφωνα με το Ορθόδοξο τυπικό κανονικα ο εσπερινός της Κυριακής του Πάσχα πρεπει να ψάλλεται 10 ώρες απο την ανατολή του ηλίου, δηλ. το απογευμα του Μ.Σαββάτου, ενώ η παννυχίς του Πάχα, ο όρθρος και η αναστάσιμη Θεία Λειτουργία ξημερώματα της Κυριακής.