Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2011

Ένας νέος Σύλλαβος για τον 21ο αιώνα


Δηλαδή ένα έγγραφο που να καταδικάζει τις παρερμηνείες των Διαταγμάτων της Β’ Βατικανής Συνόδου. Το ζήτησε ένας επίσκοπος του Καζακστάν, σε ένα συνέδριο στη Ρώμη με άλλους επισκόπους και καρδιναλίους. Επίσης, προκαλεί αντιδράσεις η ανακοίνωση του Βενέδικτου ΙΣΤ’ για μια νέα διαθρησκευτική συνάντηση στην Ασίζη. 

Η ανακοίνωση, που έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’ μετά το Angelus της πρωτοχρονιάς για ένα ταξιδι του στην Ασίζη, τον ερχόμενο Οκτώβριο, με σκοπό μια νέα συνάντηση των θρησκειών για την ειρήνη, έχει αναθερμάνει την αντιπαράθεση όχι μόνο για το λεγόμενο «πνεύμα της Ασίζης», αλλά και για τη Β’ Σύνοδο του Βατικανού και την μετα-συνοδική περίοδο.

Ο καθηγητής Roberto de Mattei – νέος συγγραφέας ενός βιβλίου με θέμα  την ιστορία της Β’ Βατικανής Συνόδου, μέσα από το οποίο ζητάει από τον Βενέδικτο να προωθήσει «μια νέα εξέταση των συνοδικών εγγράφων, προκειμένου να διαλυθούν οι υποψίες ότι έχουν ξεκόψει από την παραδοσιακή διδασκαλία της Εκκλησίας»  υπέγραψε μαζί με άλλες καθολικές προσωπικότητες μια έκκληση στον πάπα, έτσι ώστε η νέα συνάντηση στην Ασίζη "να μην αναζωπυρώσει την συγκριτιστική σύγχυση», της πρώτης, που διοργανώθηκε στις 27 Οκτώβρη 1986 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ στην πόλη του Αγίου Φραγκίσκου.

Πράγματι, το 1986, ο τότε Καρδινάλιος Joseph Ratzinger δεν πήγε στην πρώτη συνάντηση, για την οποία ήταν επιφυλακτικός. Αντ 'αυτού συμμετείχε σε μια επαναληπτική συνάντηση, που έλαβε χώρα πάντα στην Ασίζη στις 24 Ιανουαρίου 2002, στην οποία προσήλθε την τελευταία στιγμή, μετά από εξασφαλίσεις ότι οι παρανοήσεις της προηγούμενης δεν θα επαναληφθούν.

Η κύρια παρανόηση που τροφοδοτήθηκε από τη συνάντηση στην Ασίζη το 1986 ήταν η εξίσωση όλων των θρησκειών ως πηγή σωτηρίας για την ανθρωπότητα. Ενάντια σε αυτή την παρανόηση, η Σύνοδος για την  Διδασκαλία της Πίστης, το 2000 εξέδωσε την δήλωση "Dominus Iesus," για να επαναβεβαιώσει ότι κάθε άνθρωπος δεν έχει κανένα άλλο Σωτήρα παρά μόνο τον Ιησού.

Αλλά  και ως πάπας, ο Ράτσινγκερ  επέστρεψε για να συστήσει την προσοχή όσον αφορά την σύγχυση. Σε ένα μήνυμα προς τον Επίσκοπο της Ασίζης στις 2 Σεπτεμβρίου, 2006 έγραψε:

«Για να μην παρερμηνευθεί η έννοια που το 1986, ο Ιωάννης Παύλος Β’ θέλησε να δώσει, και ο οποίος, με τα δικά του λόγια, την αποκάλεσε ως το« πνεύμα της Ασίζης », είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε την προσοχή που δόθηκε τότε ώστε η διαθρησκευτική συνάντηση προσευχής να μην προσφερθεί  για  συγκρητιστικές  ερμηνείες, που βασίζονται σε ρελατιβιστικές αντιλήψεις. [...] Για αυτό το λόγο, ακόμα και όταν συγκεντρώνόμαστε για να προσευχηθούμε για την ειρήνη, είναι αναγκαίο  η προσευχή να γίνεται σύμφωνα με τους διαφορετικούς τρόπους που χαρακτηρίζουν τις διάφορες θρησκείες ξεχωριστά. Αυτή ήταν η επιλογή του 1986, και μια τέτοια επιλογή δεν μπορεί παρά να εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα. Η σύγκλιση των διαφορετικών δεν πρέπει να δίνει την εντύπωση μιας υποχώρησης σε εκείνο το ρελατιβισμό που αρνείται την ίδια την έννοια της αλήθειας και την δυνατότητα να την πλησιάσει κανείς ".

Και κατά την επίσκεψη στην Ασίζη στις 17 Ιούνίου  2007, είπε στην ομιλία του:

«Η απόφαση για να τελεστεί αυτή η συνάντηση στην Ασίζη, ήταν εμπνευσμένη από τη μαρτυρία του Φραγκίσκου ως άνθρωπος της ειρήνης, τον οποίο πολλοί βλέπουν με συμπάθεια από άλλες πολιτισμικές και θρησκευτικές θέσεις. Ταυτόχρονα, το φως των φτωχούλη του Θεού στην εν λόγω πρωτοβουλία, αποτελούσε εγγύηση της χριστιανικής αυθεντικότητας, δεδομένου ότι η ζωή του και το μήνυμά του,  βασίζονται τόσο ορατά στην επιλογή του Χριστού, ώστε να απορρίπτεται εκ των προτέρων κάθε πειρασμός θρησκευτικής αδιαφορίας, η οποία δεν έχει καμία σχέση με το γνήσιο διαθρησκευτικό διάλογο. [...]Δεν θα μπορούσε να είναι ευαγγελική ή φραγκισκανική συμπεριφορά, η αποτυχία να συνδυαστεί η υποδοχή, ο διάλογος και σεβασμός όλων με τη βεβαιότητα της πίστης που κάθε χριστιανός, σε συντονία με τον Άγιο της Ασίζης, δεσμεύεται να καλλιεργήσει, ανακηρύσσοντας τον Χριστό ως οδό, αλήθεια και ζωή του ανθρώπου, μοναδικό Σωτήρα του κόσμου. "

Επιστρέφοντας στην αντιπαράθεση γύρω από την Β’ Σύνοδο του Βατικανού, αξίζει να γίνει λόγος για μια σημαντική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 16-18 Δεκεμβρίου 2010 στη Ρώμη, μόλις λίγα βήματα από τη βασιλική του Αγίου Πέτρου, "για την ορθή ερμηνεία της Συνόδου, υπό το φως της Παράδοσης της Εκκλησίας."

Έπεσε  στην κριτική αξιολόγηση των ομιλητών κυρίως η "ποιμαντική" φύση της Β’ Βατικανής, με τις παραβάσεις που πραγματοποιήθηκαν στο όνομά της.

Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν ο καθηγητής de Mattei και ο θεολόγος Brunero Gherardini, 85 ετών, ιερέας της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, επίτιμος καθηγητής του Ποντιφικού Πανεπιστημίου του Λατερανού και εκδότης του περιοδικού θωμιστικής θεολογίας »Divinitas.

Ο Gherardini είναι ο συγγραφέας ενός βιβλίου για την Β’ Σύνοδο του Βατικανού, το οποίο τελειώνει με μια "ικεσία στον Άγιο Πατέρα." Στον οποίο ζητείται να υποβάλλει υπό επανεξέταση τα διατάγματα της Συνόδου ώστε να διευκρινιστεί «αν, με ποια έννοια και σε ποιο βαθμό" η Β’ Βατικανή είναι ή δεν είναι σε συνέχεια με την προηγούμενο Διδακτικό Σώμα της Εκκλησίας.

Το βιβλίο του Gherardini προλογίζει ο Albert Malcolm Ranjith,  Αρχιεπίσκοπος του Κολόμπο και πρώην γραμματέας της Συνόδου για Θεία Λατρεία, ο οποίος και ονομάστηκε καρδινάλιος στο κονσιστόριο του περασμένου Νοεμβρίου.

Παρών στην διάσκεψη της 16-18 Δεκεμβρίου ως ομιλητής ήταν επίσης, ο βοηθός επίσκοπος της Καραγάντα στο Καζακστάν, Athanasius Schneider.

Παρακάτω είναι το τελευταίο μέρος της ομιλίας του. Που ολοκληρώνεται με  δύο προτεινόμενες θεραπείες για τις καταχρήσεις της μετα-συνοδικής περιόδου.

Η πρώτη είναι η έκδοση ενός «Σύλλαβου» εναντίον των δογματικών σφαλμάτων ερμηνείας της Β’ Βατικανής.

Η δεύτερη είναι η ονομασία επισκόπων «αγίων, γενναίων και βαθιά ριζωμένων στην παράδοση της Εκκλησίας. »

Τον Schneider άκουσαν καρδινάλιοι, κορυφαίοι θεολόγοι και υπεύθυνοι της Ρωμαικής Κούριας. Αρκεί να πούμε ότι μεταξύ  των ομιλητών ήταν ο Καρδινάλιος Velasio de Paolis, ο Αρχιεπίσκοπος Agostino Marchetto, ο επίσκοπος Luigi Negri και ο πανοσιολογιότατος  Florian Kolfhaus από την Γραμματεία του Κράτους του Βατικανού.

Μεταξύ των ακροατών ήταν παρούσα μια μεγάλη ομάδα των Φραγκισκανών της Αμίαντης Σύλληψης, ένα νεαρό θρησκευτικό τάγμα που ιδρύθηκε πάνω στη γραμμή του Αγίου Φραγκίσκου, ανθηρή σε κλήσεις και με προσανατολισμό κατηγορηματικά ορθόδοξο, σε αντίθεση με το δήθεν  «πνεύμα της Ασίζης», και οργανωτής της συγκεκριμένης διάσκεψης.

__________



Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ των αντικρουόμενων ερμηνειών

Του
Athanasius Schneider


[...] Για μια ορθή ερμηνεία της Β’ Βατικανής Συνόδου, είναι αναγκαίο να ληφθεί υπόψη η πρόθεση, η οποία είναι εμφανής στα ίδια τα συνοδικά έγγραφα καθώς και στα συγκεκριμένα λόγια των Παπών που την ανήγγειλαν και προήδρευσαν, των Ιωάννη ΚΓ’ και Παύλου ΣΤ’.
Είναι επίσης αναγκαίο να ανακαλύφθεί το κοινό νήμα όλόκληρου  του έργου της Συνόδου, δηλαδή, η ποιμαντική της πρόθεση, η οποία είναι η «Salus animarum,",  η σωτηρία των ψυχών. Αυτή, με τη σειρά της, εξαρτάται και υποτάσσεται στην προώθηση της θείας λατρείας και τη δόξα του Θεού, δηλαδή εξαρτάται από το πρωτείο του Θεού.

Αυτό το πρωτείο του Θεού στη ζωή και σε όλη την δραστηριότητα της Εκκλησίας φανερώνεται απερίφραστα από το γεγονός ότι το διάταγμα για την λειτουργία καταλαμβάνει εκ προθέσεως και χρονολογικά  την πρώτη θέση στο τεράστιο έργο της Συνόδου.[...]

*

Το χαρακτηριστικό της ρήξης στην ερμηνεία των συνοδικών κειμένων, φανερώνεται με τρόπο περισσότερο στερεότυπο  και διαδεδομένο στην θεωρία μιας ανθρωποκεντρικής εξέλιξης, εκκοσμικευμένης ή νατουραλιστικής της Β’ Βατικανής Συνόδου, σε σχέση με την προηγούμενη εκκλησιαστική παράδοση.
Μια από τις πιο γνωστές εκδηλώσεις μιας τέτοιας εσφαλμένης ερμηνείας υπήρξε, για παράδειγμα, η λεγόμενη θεολογία της απελευθέρωσης και η μεταγενέστερη καταστροφική ποιμαντική πρακτική της.
Η αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτή την θεολογία της απελευθέρωσης και την πρακτική της και στη Σύνοδο είναι εμφανής στην ακόλουθη συνοδική διδασκαλία: "Η ειδική αποστολή, την οποία ο Χριστός ανέθεσε στην Εκκλησία του, δεν είναι πολιτικής, οικονομικής ή κοινωνικής φύσης: ο σκοπός, πράγματι, που της έθεσε πρώτα από όλα είναι θρησκευτικής φύσης»(πρβλ. Gaudium et SPES, 42). [...]

Μια ερμηνεία ρήξης δογματικά ελαφρύτερη σημειώθηκε στο ποιμαντικό-λειτουργικό πεδίο. Αξίζει να αναφερθεί εν προκειμένω η χαλάρωση του ιερού και ύψιστου χαρακτήρα της λειτουργίας και η εισαγωγή στοιχείων και χειρονομιών περισσότερο ανθρωποκεντρικών.

Αυτό το φαινόμενο είναι εμφανές σε τρεις λειτουργικές πρακτικές πολύ γνωστές και διαδεδομένες σε όλες σχεδόν τις ενορίες της καθολικής οικουμένης: η σχεδόν πλήρης εξαφάνιση της χρήσης των λατινικών, η λήψη του ευχαριστιακού Σώματος του Χριστού απευθείας στο χέρι και όρθια, και η τέλεση της ευχαριστιακής θυσίας σε ένα περιβάλλον κλειστού κύκλου στον οποίο ιερέας και λαός κοιτάζουν συνεχώς ο ένας τον άλλον στο πρόσωπο.

Αυτός ο τρόπος προσευχής - ότι δεν είναι όλοι στραμμένοι προς μία κατεύθυνση, που αποτελεί μια σωματική και συμβολική έκφραση περισσότερο φυσιολογική όσον αφορά την αλήθεια ότι είμαστε όλοι στραμμένοι πνευματικά προς το Θεό στη δημόσια λατρεία- έρχεται σε αντίθεση με την την πρακτική που ο ίδιος ο Ιησούς και οι απόστολοί Του τήρησαν στη δημόσια προσευχή είτε στο Ναό είτε στη συναγωγή. Επίσης έρχεται σε αντίθεση με την ομόψυχη μαρτυρία των Πατέρων και όλης της μεταγενέστερης παράδοσης της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας.
Αυτές οι τρεις ποιμαντικές και λειτουργικές πρακτικές που έρχονται σε ηχηρή ρήξη με τον νόμο της προσευχής που διατηρήθηκε από τις γενιές των καθολικών πιστών για τουλάχιστον μια χιλιετία, δεν βρίσκουν καμία υποστήριξη στα συνοδικά κείμενα, αντίθετα, έρχονται περισσότερο σε αντίθεση με ένα συγκεκριμένο κείμενο της Συνόδου (για την λατινική γλώσσα Cf " Sacrosanctum concilium, 36 και 54),
και με την πραγματική πρόθεση των Πατέρων της Συνόδου, όπως μπορεί να επαληθευθεί στις πράξεις της Συνόδου.

*

Στο χάος των αντικρουόμενων ερμηνειών και στη σύγχυση των ποιμαντικών και λειτουργικών εφαρμογών, εμφανίζεται ως μοναδικός αυθεντικός ερμηνευτής των συνοδικών κειμένων, η ίδια η Σύνοδος μαζί με τον Πάπα.

Θα μπορούσε να γίνει μια αναλογία με το συγκεχυμένο ερμηνευτικό κλίμα των πρώτων αιώνων της Εκκλησίας, που προκλήθηκε από αυθαίρετες δογματικές και βιβλικές ερμηνείες από την πλευρά ετερόδοξων ομάδων. Ο Τερτυλλιανός στο περίφημο έργο του  "De haereticorum praescriptione" μπορούσε να αντιταχθεί στους αιρετικούς με διαφορετικό προσανατολισμό με το γεγονός ότι μόνο η Εκκλησία κατέχει την «praescriptio», δηλαδή μόνο η Εκκλησία είναι η νόμιμη ιδιοκτήτρια της πίστεως, του Λόγου του Θεού και της Παράδοσης. Με αυτό η Εκκλησία μπορεί να απορρίψει τους αιρετικούς στις διαφωνίες σχετικά με αληθινή ερμηνεία. Μόνο η Εκκλησία μπορεί να πεί, κατά τον Τερτυλλιανό, « Εγώ είμαι ο κληρονόμος των αποστόλων». Μιλώντας αναλογικά, μόνο το Διδακτικό Σώμα του Πάπα ή μιας πιθανής μελλοντικής οικουμενικής Συνόδου θα μπορεί να πεί «Εγώ είμαι ο διάδοχος της Β’ Βατικανης Συνόδου».

Τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξαν και υπάρχουν ακόμη, οι ομάδες μέσα στην Εκκλησία που προκαλούν  μια τεράστια κατάχρηση του ποιμαντικού χαρακτήρα της Συνόδου και των κειμένων της, γραμμένα σύμφωνα με αυτή την ποιμαντική πρόθεση, επειδή η Σύνοδος δεν ήθελε να παρουσιάσει οριστικές διδασκαλίες που δεν χρήζουν μεταρρύθμισης. Από την ίδια την ποιμαντική φύση των κειμένων της Συνόδου είναι εμφανές ότι τα κείμενα είναι εξ’αρχής ανοικτά σε ολοκληρώσεις και περαιτέρω δογματικές διευκρινίσεις.  Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία πολλών δεκαετιών με ερμηνείες δογματικά και ποιμαντικά λανθασμένες και αντίθετες με την συνέχιση δύο χιλιετιών του δόγματος και της προσευχής της πίστης, προκύπτει λοιπόν η επείγουσα ανάγκη μιας συγκεκριμένης και επίσημης επέμβασης του Πάπα με δογματικές προσθήκες και διευκρινίσεις, ένα είδος «Σύλλαβου» σχετικό με τα σφάλματα των ερμηνειών της Β’ Βατικανής Συνόδου.


Υπάρχει ανάγκη για ένα νέο Σύλλαβο, που αυτή τη φορά δεν θα απευθύνεται τόσο στα σφάλματα που προέρχονται εκτός Εκκλησίας, μα ενάντια στα σφάλματα μέσα στην Εκκλησία, διαδεδομένα από τους υποστηρικτές της θεωρίας της ασυνέχειας και της, με εφαρμογή δογματική, λειτουργική και ποιμαντική. 

Ο εν λόγω Σύλλαβος θα έπρεπε να αποτελείται από δύο μέρη, το μέρος που αναφέρει τα σφάλματα, και το θετικό μέρος με αποσαφηνιστικές προτάσεις, ολοκλήρωση και δογματικές διευκρινίσεις.
*

Υπάρχουν δύο ομάδες που υποστηρίζουν τη θεωρία της ρήξης. Μια από αυτές τις ομάδες προσπαθεί να «προτεσταντοποιήσει» δογματικά, λειτουργικά και ποιμαντικά την ζωή της Εκκλησίας. Από την αντίθετη πλευρά υπάρχουν συντηρητικές ομάδες που στο όνομα της παράδοσης, απορρίπτουν την Σύνοδο και ξεφεύγουν από την υπακοή στο ζωντανό διδακτικό Σώμα της Εκκλησίας και στον Πάπα, υπακούοντας μόνο στο Χριστό και αναμένοντας καλύτερες μέρες. [...]

Υπήρχαν στην ουσία δύο λόγοι που εμπόδισαν την Σύνοδο να φέρει πλούσιους και διαρκείς καρπούς.
Ο ένας λόγος βρισκόταν έξω από την Εκκλησία, στη βίαιη διαδικασία της πολιτιστικής και κοινωνικής επανάστασης της δεκαετίας του 60, που όπως κάθε δυνατό κοινωνικό φαινόμενο εισχωρούσε μέσα στην Εκκλησία μολύνοντας με το πνεύμα της ρήξης που το χαρακτήριζε, μεγάλο μέρος των ανθρώπων και των θεσμών της.
Ο άλλος λόγος εκδηλωνόταν στην έλλειψη σοφών και συγχρόνως θαρραλέων ποιμένων της Εκκλησίας που θα ήταν έτοιμοι να υπερασπίσουν την αγνότητα και την ακεραιότητα της πίστης και της λειτουργικής και ποιμαντικής ζωής, χωρίς να αφεθούν να επηρεαστούν ούτε από τον έπαινο, ούτε και από τον φόβο.

Ήδη η Οικουμενική Σύνοδος του Τρέντο (1545-1563) σε ένα από τα τελευταία διατάγματα για την γενική μεταρρύθμιση της Εκκλησίας δήλωνε ότι «η Αγία Σύνοδος, κλονισμένη από τα πολλά σοβαρά δεινά που ταλαιπωρούν την Εκκλησία, δεν μπορεί να μην θυμάται ότι το πιο αναγκαίο πράγμα για την Εκκλησία του Θεού είναι να επιλέξει ποιμένες άριστους και κατάλληλους. Κυρίως για το λόγο ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός θα ζητήσει λογαριασμό για εκείνα τα πρόβατα που θα μπορούσαν να χαθούν εξαιτίας της κακής διακυβέρνησης των απρόσεκτων ποιμένων που ξεχνούν το καθήκον τους».   (Περίοδος  XXIV, Decreto "de reformatione", can. 1)

Η Σύνοδος συνέχιζε «Όσο για όλους αυτούς που για οποιοδήποτε λόγο έχουν κάποιο δικαίωμα από την πλευρά της Αγίας Έδρας για να παρέμβουν στην προώθηση μελλοντικών επισκόπων ή σε αυτούς που λαμβάνουν μέρος με άλλο τρόπο, η Αγία Σύνοδος τους προτρέπει και τους προειδοποιεί ώστε να θυμούνται πρώτα απ’ όλα ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα πιο χρήσιμο για την δόξα του Θεού και την σωτηρία των λαών από το να δεσμευτούν να επιλέξουν καλούς και κατάλληλους ποιμένες για την διακυβέρνηση της Εκκλησίας».

Υπάρχει, λοιπόν, πραγματικά ανάγκη για ένα συνοδικό Σύλλαβο με δογματική αξία και επιπλέον υπάρχει η ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των επισκόπων που να είναι άγιοι, θαρραλέοι και βαθιά ριζωμένοι στην παράδοση της Εκκλησίας, χωρίς ίχνος νοοτροπίας ρήξης είτε σε δογματικό πεδίο, είτε σε λειτουργικό πεδίο.

Αυτά τα δύο στοιχεία αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση  ώστε να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό η δογματική, λειτουργική και ποιμαντική σύγχυση, και το ποιμαντικό έργο της Β’ Βατικανής Συνόδου να μπορέσει να φέρει πολλούς και διαρκείς καρπούς μέσα στο πνεύμα της παράδοσης,  που μας συνδέει με το πνεύμα που επικρατούσε σε κάθε εποχή, παντού και σε όλα τα αληθινά παιδιά της Καθολικής Εκκλησίας, η οποία είναι η μοναδική και αληθινή Εκκλησία του Θεού στη γη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: